Edki.Terapeutyczne kredki 

2022



Edki – terapeutyczne kredki przeznaczone są dla dzieci ze spastyczną kończyną górną i problemami motoryki małej.

Celem projektu było opracowanie zestawu terapeutycznych kredek przeznaczonych dla dzieci zmagających się ze spastycznością kończyny górnej. Projekt umożliwia najmłodszym z niedowładem ręki dostęp do twórczych działań plastycznych, jakimi są pisanie, rysowanie, kolorowanie – będące podstawowymi formami działań w harmonijnym rozwoju każdego dziecka.  

Potrzeby odbiorców rozwiązania zostały zauważone podczas obserwacji dzieci na przeprowadzonych warsztatach i podczas konsultacji z ekspertami - fizjoterapeutkami, terapeutkami zajęciowymi i pedagogami w ośrodkach szkolno-wychowawczych i gabinetach fizjoterapii. Spastyczność to wzmożone napięcie mięśni, które jest wynikiem np. dziecięcego porażenia mózgowego, udaru czy guza mózgu.  Spastyczna kończyna górna charakteryzuje się m.in.  zgiętym i opadającym nadgarstkiem, zaciśniętą pięścią i zgiętymi palcami – kciuk schowany w dłoni. Terapia powinna zatem bazować na rozluźnianiu ręki oraz  mobilizowaniu palców do wyprostu i otwierania.


1. Potrzeba działań twórczych i plastycznych

Dzieci ze spastyczną kończyną są poniekąd wykluczone z aktywności plastycznych.  Rysowanie za pomocą zwykłych kredek i narzędzi pisarskich jest niemożliwe. Obserwacje pokazały dużą potrzebę angażowania się dzieci w zajęcia malarskie, plastyczne i kreatywne. Zabawy plastyczne i manualne wzbogacają świat dziecka, wpływając na rozwój wyobraźni, wyładowania emocji oraz zdolności małej motoryki. Dla dzieci ze spastyką barierą jest brak odpowiednich narzędzi, jak również szablonów będących przygotowanym materiałem graficznym, wspierającym rozwój artystyczny i pomagającym w terapii dłoni. 

2. Potrzeba aktywnej fizjoterapii przez zabawę

Dzieci chętniej biorą udział w terapii, która jest połączona z kreatywną zabawą. Pozwala to im choć na moment zapomnieć o terapeutycznym wymiarze ćwiczeń. Prawidłowa terapia przez zabawę plastyczną powinna mobilizować mięśnie prostowników dłoni do otwarcia i wyprostu, aktywizować kciuk, nadgarstek, przedramię, łokieć a także budować dobre wzorce związane z przyjmowaną postawą całego ciała, bez konieczności kompensacji. Dzieci z niesprawną kończyną potrzebują budowania dobrych wzorców ruchowych np. obrotu nadgarstka - pronacji i supinacji.

3. Potrzeba integracji i włączenia społecznego

Działania plastyczne i twórcze często wymagają interakcji z innymi osobami i pomagają komunikować się ze światem za pomocą obrazów i kolorów. Podczas warsztatów terapii zajęciowej dzieci pracują w grupie, wzorując się na innych lub z nimi współpracując.

Terapeutyczne funkcje kredek:
- mobilizacja palców dłoni do wyprostu poprzez wkładanie kredki między palce,
- umożliwienie łatwego trzymania / chwytu pisarskiego, 
- stymulacja czucia głębokiego poprzez masaż, toczenie kredki w dłoniach lub na papierze,  
- rotacja nadgarstka dzięki zachęcaniu do obrotu dwukolorowej kredki,
- umożliwienie trzymania od góry, tak aby dłoń opierała się na szerokiej części kredki i tworzyła koszyczek. 

Projekt terapeutycznych kredek zakłada udostępnianie na zasadach open source – otwartej licencji – do samodzielnego wykonania, które następuje w kilku krokach. Angażowanie dzieci w proces wykonywania  oswaja je z narzędziem oraz wspomaga sprawczość i samodzielność.

W skład innowacji wchodzą:
- projekt wzorniczy kredek wykonanaych z wosku pszelego, sojowego i ryżowego wraz z wydrukiem kredki 3d i silikonową formą,
- graficzne instrukcje do samodzielnego wykonania kredek i scenariusze zabaw.

Punktem wyjścia były potrzeby dzieci ze spastyczną kończyną i trudnościami motoryki małej, jednak poprzez jego uniwersalne cechy, z kredek mogą korzystać wszyscy. Projekt znajdzie zastosowanie w domach, przedszkolach, szkołach, ośrodkach specjalistycznych, gabinetach fizjoterapeutycznych.

Innowacja testowana jest obecnie m.in. w Ośrodku Szkolno-Wychowawczym na ul. Praskiej w Krakowie w ramach „Inkubatora Włączenia Społecznego” – Projektu wdrażanego w ramach IV Osi Priorytetowej Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój (Działanie 4.1: Innowacje społeczne), na zlecenie Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej, finansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

Research / warsztaty partycypacyjne z dziećmi: Aleksandra Satława i Dominika Michna
Ekspertki: Zofia Karska-Widamska, Justyna Niedźwiecka, Ewa Leszczyńska
Projekt wzorniczy: Aleksandra Satława
Projekt graficzny instrukcji: Joanna Krokosz